Rijnland verhoogt de subsidieverstrekking op ijzerzanddrainage van een bijdrage van 40% naar 60% van de kosten. Het waterschap stimuleert zo agrariërs om deze methode toe te passen. Dit past bij de ambitie om samen met de landbouwsector te werken aan een duurzaam en toekomstbestendig watersysteem. Rijnland doet dit via het landbouwportaal; hét platform gericht op verbetering van de water- en bodemkwaliteit bij agrarische bedrijven.
IJzerzanddrainage kan helpen om de uit- en afspoeling van fosfaat naar het oppervlaktewater te verminderen. Tussen 2021 en 2024 werkten bloembollenbedrijf JUB Holland, Deltares en het Hoogheemraadschap van Rijnland samen aan een langdurige pilot. Het resultaat? Een goede samenwerking, enorm veel data en een positief resultaat op de uitspoeling van fosfaat naar het oppervlaktewater.
De positieve resultaten van het onderzoek zijn voor Hans Schouffoer, hoogheemraad bij Rijnland, aanleiding om de subsidiebijdrage te verhogen: "Teveel fosfaat leidt tot overmatige groei van algen en waterplanten. Dat heeft een negatieve invloed op de waterkwaliteit en zorgt voor verstoring van het ecologisch evenwicht. Daarom zetten we ons in om de uitstoot van fosfaat vanuit de landbouw te verminderen. Dat is belangrijk voor de biodiversiteit en voor de waterkwaliteitsdoelen van het Rijnland. Met een hogere bijdrage in de kosten, hopen we meer agrariërs over te streep te trekken om ijzerzanddrainage aan te leggen.”
JUB Holland is een van de pioniers die ijzerzanddrainage heeft aangelegd op de kwekerij in Noordwijkerhout. De financiële bijdrage van Rijnland was voor Directeur Dolph Uittenbogaard een extra stimulans om mee te doen met het onderzoek: "Ik vind het belangrijk om een zo duurzaam mogelijke bollenteelt te realiseren met zo min mogelijk neveneffecten op mens, dier en natuur. We werken daarom graag mee aan onderzoeken waarmee we de waterkwaliteit verbeteren, zoals ijzerzanddrainage. De uit- en afspoeling van fosfaat nam af met tussen de 30-60%. Een mooi resultaat!”
Stefan Jansen, adviseur en onderzoeker bij Deltares, benadrukt dat het verbeteren van de waterkwaliteit in de landbouw vaak maatwerk is. "IJzerzanddrainage laat positieve resultaten zien in deze pilot, maar dat betekent niet dat we het zomaar overal moeten aanleggen. Het is verstandig om goed af te wegen waar fosfaat voor de grootste problemen zorgt, waar het kostentechnisch kan en wat de alternatieven zijn. Daarom is het goed als landbouw, onderzoek en waterschap hierin samen optrekken. Samen bereiken we meer!”
Landbouwportaal Rijnland
Ondernemers kunnen via het landbouwportaal eenvoudig een afspraak maken voor een gratis coach die langskomt en advies geeft over mogelijke verbeteringen en het doen van een subsidieaanvraag. De maatregelen van ijzerzand vallen onder het thema perceel- en oeverinrichting en beheer. Sinds de start in januari 2022 hebben al meer dan 450 ondernemers gebruik gemaakt van het landbouwportaal. Vraag hier direct een coach aan.
Verwijdering van fosfaat met ijzerzanddrain - Veldproef Noordwijkerhout 2021-2023
IJzerzanddrains bieden potentie voor het verwijderen van fosfaat uit drainagewater, en daarmee voor het verbeteren van de waterkwaliteit. Deze maatregel is aantrekkelijk voor bollenteeltbedrijven in de Bollenstreek vanwege hoge concentraties fosfaat in het drainagewater en de geschiktheid voor drainage.
Eerder praktijkonderzoek naar de verwijdering van fosfaat door ijzerzanddrains bij bedrijven in de bollenstreek suggereerde dat de ijzerzanddrains fosfaat verwijderden, maar dat deze verwijdering varieerde over de tijd (o.a. Deltares, 2021). Gezien de beperkte omvang van dit onderzoek waren er nog vragen onbeantwoord. Daarom is met veldproeven bij een in oktober 2021 aangelegd drainagesysteem met ijzerzand gedurende twee jaar aanvullend onderzoek gedaan. De resultaten hiervan worden in dit rapport beschreven.